Frank Terstappen

De opleving van deze zomer is eigenlijk helemaal niet zo opmerkelijk. We hebben zelfs in de loop der jaren, voor deze nazomerperiodes eigen namen bedacht. In het Nederlands spreken we van oudewijvenzomer naar het voorbeeld van het Duitse Altweibersommer. Oorspronkelijk komt het begrip uit de Noordse of Germaanse mythologie, waarin godinnen wevend of spinnend (als de mist) werden voorgesteld. Oudewijvenzomer soms ook wel als Été Indien of Indian Summer aangeduid, is de periode van eind september tot half november waarin het nog echt zomerachtig weer kan zijn. Meteorologisch is het zomerse najaarsweer goed verklaarbaar. In deze tijd van het jaar vormt zich vaak een hogedrukgebied boven Midden-Europa. Boven West-Europa waait de wind daardoor uit zuidelijke richtingen, waarmee warme lucht uit het gebied van de Middellandse Zee wordt aangevoerd

Enkele natuurfeiten vallen momenteel op: de vogeltrek naar zuidelijke landen, het verkleuren en afvallen van de bladeren. Maar ook ‘s morgens en ’s avonds hangen slierten mist over het landschap. De mist ontstaat door de afkoeling ’s nachts en blijft tot ver in de ochtend uren voordat de zon er in slaagt hem te doorboren en hem daarna volledig op te lossen. Dit fotografisch vastleggen vind ik altijd weer een uitdaging, als ik er de kans voor krijg, bijt ik me dan daar ook in vast... De bladeren aan de bomen beginnen nu dan toch eindelijk te verkleuren. De hele zomer lang hebben de bladeren bladgroen of chlorofyl geproduceerd. Men kan de bladgroenkorrels of chloroplasten zien zitten in het weefsel en het bladmoes, tussen de nerven van de bladeren. Nu de herfst begint, valt de productie van bladgroen langzaam stil. De bladeren “verkleuren” ik vind dat geen mooi woord voor de kleurenrijkdom van de herfstbladeren. Terwijl het bladgroen verdwijnt, komen de oorspronkelijke kleuren van de bladeren weer tevoorschijn. We zien nu tinten van rood en roze komen, die via roodbruin en geelbruin in verdord bruin veranderen.

Tegen het einde van de zomer vormen de bladeren aan de voet van de tak een fijn laagje dunwandige cellen, scheurweefsel genoemd. Zo is de verbinding met de tak erg breekbaar en bij een zacht windje dwarrelt het blad dan ook naar beneden. Op de achtergelaten wond van de tak vormt zich een laagje kurk, deze sluit de wond als ware een pleister af. Het leven in de plant is stilgevallen. De verkleuring van de herfstbladeren eindigt in vaalbruin, dan liggen de zieke zomerbladerenop de grond, te rotten in het slijk. Spoedig zijn de bladeren totaal weg gerot, behalve de fijne structuur, het fijne rooster van bladnerven ( probeer er maar eens een te vinden en bewonder hem dan ) waar tussen het bladmoes heeft gezeten. Het allermooiste herfstblad wordt ons geschonken door de Esdoorn ( Canadabomen).

Komende dagen, weken worden de dorre bladeren opgejaagd door de herfstwind. Herfst heeft fotografisch ook zoveel te bieden. Vaak door het onstuimige weer is er weinig tijd om tijdens een wandeling te mijmeren, maar toch. Ik vraag me wel eens af: wat is eigenlijk een herfstblad? Dan kom ik uit bij: het symbool van vergankelijkheid...