Even iets anders, “urbexen in Donders…”
Dennendal blijft behouden voor de zorg. Er is immers een toenemende vraag naar wonen en werken in een beschutte omgeving, er zijn zelfs nieuwbouwplannen op Dennendal. Hiervoor zal een van de oudste gebouwen op het terrein met een markante geschiedenis worden gesloopt om plaats te maken voor de nieuwbouw. De wens is om in 2019 74 plaatsen voor wonen met begeleiding en met ondersteunende functies te hebben gebouwd.
Het pand Donders heeft weliswaar officieel zijn monumentale status verloren, maar is nog steeds een begrip. Donders is gebouwd in 1909 als woonpaviljoen voor 35 patiënten (heren) uit de hogere klasse. De naam Donders is ontleent aan de geleerde Franciscus, Cornelis Donders, geboren in 1818 en overleden in 1889. Hij was een beroemd fysioloog en oogheelkundige. De huidige terreinbeheerder heeft me ooit foto’s van de tweede wereld oorlog laten zien met boven op het platte dak van Donders afweergeschut. In de vroege jaren '70 ( (nieuw) Dennendal) was Donders een centrale plek in de strijd rondom Carl Mullers “verdunningsfilosofie”, waarmee hij een idealistische maatschappij binnen de instelling creëerde. In 1974 werd het pand gewelddadig ontruimd.
In de jaren tachtig en negentig deed het pand Donders dienst als dagbesteding voor diverse cliënten die woonde op het instellingenterrein. Enkele van de provo's, kabouters en anderen die in de jaren zeventig ook betrokken waren bij de beroemde theetuin, zijn meermaals langs geweest in het 2002 gekraakte Donders. Ze zagen in de nieuwe krakers geestverwanten, voortzetters van een roemruchte oude kraaktraditie. Zo zijn de krakers onder andere betrokken bij een weggeefwinkel, in het organiseren van milieuacties en het opvangen van vluchtelingen.
Het pand is op duurzame wijze bewoonbaar gemaakt door het installeren van zonnepanelen, watertanks om regenwater op te vangen, het installeren van houtkachels en de bouw van twee keukens. Dankzij de bewoning en de reparaties aan het dak is het pand, dat al jaren niet onderhouden was, niet echt verder in verval geraakt. De drie gezinnen met twee “Donders kinderen “ die in het kraakpand zijn opgegroeid hebben het huis november 2013 na negen jaar verlaten. Het pand staat nu al lange tijd leeg af en toe een oefening van de Brandweer of de Mobile eenheid. Het pand fascineerde me al vanaf het begin. Voordat het echt definitief plaat gaat zou ik er graag eens naar binnen gaan. Met medewerking van mijn manager en technische dienst kon ik aan een sleutel komen en gaf me zelf een opdracht...
Het betreden van verlaten gebouwen behoort tot de meest voorkomende vorm van urban exploring. Meestal gaat het daarbij om verlaten oude fabriekspanden, maar vaak ook voormalige ziekenhuizen, scholen, kantoorgebouwen of gestichten. Kastelen en kerken zijn ook zeer geliefd. Vaak zijn deze gebouwen zwaar aangetast door de tand des tijds en bespoten met graffiti. Verlaten gebouwen worden vooral vanwege hun architectuur, zoals bijvoorbeeld kastelen en kerken, of uit historische interesse bezocht. Hoewel er geen verenigingen met statuten en regels voor urban explorers bestaan, houden de meesten zich aan de gedragslijn: "Laat slechts voetstappen achter, neem slechts foto's mee" ( Leave nothing but footprints, take nothing but pictures). Ook proberen de meeste explorers geen wetten te overtreden anders dan het zich begeven op terreinen waar zij geen wettige toegang toe hebben; volgens velen een 'onschadelijke' overtreding.
Ik ben er een paar keer naar binnen kunnen gaan. Kroop in de historie, proefde de sfeer van toen en vond het spannend. Heb zelf nog de kans gekregen om er terug te keren met een paar cliënten die destijds daar gewerkt hebben, om hen te portretteren. Die markante koppen in die Urban omgeving, heel bijzonder. Kansen met prachtige lichtinval, heb dan ideeën te over het spookt in mijn hoofd. Toch, de omstandigheden zijn lastig, voor mij niet alledaags en ik betrapte mij erop dat ik in gedachte veel aan het ensceneren was, wat niet de bedoeling mag zijn. Uiteindelijk blijkt ook de tijd te kort, waren er al slopers aan de gang met het saneren van asbest en het verder ontmantelen van dit historisch pand. Ben heel blij met de resultaten en de kans die ik gekregen heb, maar ook benieuwd wat er voor terug komt, al dan niet met een historische of kunstzinnige `Donders foto` in het interieur....?
