Frank Terstappen

Het fenomeen doet zich maximaal een week per jaar voor, doorgaans zo rond mijn verjaar dag in maart. De heikikker is doorgaans onopvallend, overwegend bruin, maar in die paar dagen, in de paringstijd, kleuren de mannetjes opeens blauw. Dat kan variëren van paarsblauw tot hemelsblauw naar lichtblauw. De kikkers zitten in deze periode in grote groepen bij elkaar te roepen. Het klinkt als ’wuob, wuob’, een bubbelend geluid als een fles die je onder water laat vol lopen. Bij de mannetjes zetten ook de lymfeklieren in deze periode uit. Ze zien eruit uit alsof ze een veel te grote jas aan hebben. Als ze paren is als of het mannetje over het vrouwtje heen zakt.

Iedere natuurfotograaf wil die blauwe heikikkers vastleggen, maar je moet echt mazzel hebben. De heikikker is een vroege soort. Hij begint als een van de eerste amfibie soorten aan de voortplanting. Dat moment kondigt hij niet aan zoals bij de padden. Tijdens de paddentrek worden duizenden padden, op weg naar hun voortplantingswateren de weg overgezet, maar de heikikker zit daar zelden bij. Dus ze gaan vroeger lopen en/of zitten al dichter bij hun voortplantingswateren...? Maar ze paren ook nog eens snel. De mannetjes rennen naar hun water toe, de vrouwtjes komen er achter aan, ze paren en huppakee, na een paar dagen is die man alweer weg. Ik begin aardig in te schatten wanneer dat gaat gebeuren. Regenachtig weer, als het overdag boven de 10 graden komt en de avondtemperatuur zo rond de 4 graden ligt, dat zijn de ideale omstandig heden. Als het s’nachts kouder is paren ze ook. We veronderstelden altijd dat amfibieën vooral s ’avonds actief zijn, maar heikikkers beginnen zo vroeg in het jaar dat het s’nachts nog vaak vriest. Dan vindt de voortplanting overdag plaats. De mate . waarin het mannetje blauw wordt zou iets zeggen over de potentie, zijn kracht en zijn vermogen om goede nakomelingen op de wereld te zetten. Dat blijkt o.a. uit onderzoeken hoewel die elkaar ook tegen spreken. Sommige, noemen de heikikker het sportmodel van de bruine kikker. Dat vind ik een begrijpelijke vergelijking. De heikikker lijkt op de bruine kikker, maar is veel slanker, fijner getekend en hij heeft een spitsere kop. Hij is ook enorm snel, hij maakt flinke sprongen. Kom je in zijn buurt dan is het net of er een muis wegschiet... Je ziet hem niet meer terug. Terwijl de bruine kikker gewoon een beetje doorhopt. De heikikker komt voor in wat je de oude Nederlandse natuur kunt noemen, hoogveen, laagveen, natte heidengebieden, bij vennetjes in ruige landschappen Het is een beestje van de wilde natuur. Poelen graven of het aanleggen van “nieuwe Natuur” heeft voor de heikikker weinig zin. Hij vlucht weg van wegen en bebouwing, hij is redelijk gebiedstrouw, geen zwerver. Dat betekent ook dat als hij ergens verdwijnt, hij niet snel zal terugkomen. Hij is tamelijk zeldzaam geworden. Dat komt voornamelijk door de verzuring van het milieu in de jaren zestig zeventig. De afgezette ei-klompen worden dan aangetast door het zuur. Dan komen er schimmels in en is het einde verhaal. Maar gelukkig is de verzuring behoorlijk teruggedrongen en de heikikker heeft zich in de laatste 10 jaar weer wat hersteld. De heikikker is schuw, hij houdt zich een groot deel van het jaar verborgen onder struiken in ruigtes. Een enkele keer zie ik er een in de zomer tijdens een wandeling op de heide, maar dat is echt uitzonderlijk. Voor een amfibie brengt hij uitzonderlijk weinig tijd door in het water. Hoogstens twee weken tijdens de voortplantingstijd, de tijd van het jaar dat je hem kunt zien. Na de voortplanting laten ze de ei-klompen met 500 tot een paar duizend eitjes, in het water achter. Uit de eitjes komen larven. De metamorfose tot jong kikkertje duurt een maand of drie, dan huppen ze weg en zij niet meer te vinden. Gedurende het hele jaar lijkt de heikikker van de aardbodem verdwenen. De heikikker is in mijn ogen de enige echte wilde kikkersoort die we nog hebben!

Heikikker Naam : Rana arvalis Afmetingen 4,5 tot 6 centimeter maximaal 7.5 centimeter. Leefgebied heidens hoog- en laagveen veenweidegebieden. Voedsel slakken, wormen, spinnen, torren, vliegen kevers en rupsen. Vijanden Vissen, salamanders, ringslangen, eenden , reigers, marterachtige. Verspreiding In grote delen van Europa maar niet in het zuiden. In Nederland vooral in het noorden oosten en zuiden. Zien in het nationaal Park Dwingelderveld staat een kijkhut van waaruit de heikikkers met enig geluk te zien zijn in de paringstijd.